(Voor)lezen binnen kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang
Om meer over lezen binnen kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang te weten te komen, zijn we in gesprek gegaan met Carolina Bakker (manager pedagogiek en interne opleidingen bij Kinder Service Hotels) en Emelin Gomes (pedagogisch medewerker en leesambassadeur Heel Rotterdam Leest). Meer informatie over Kinder Service Hotels is onderaan dit artikel te vinden.
Hoe stimuleren jullie het (voor)lezen en is het onderdeel van het beleid?
Carolina vertelt dat het pedagogische beleid is dat je alles doet met een doel. ‘Het moet leuk zijn voor de kinderen maar we zijn ook verantwoordelijk voor een goede start in groep 1. We werken op alle kinderdagverblijven met Ben ik in beeld (Uk en Puk) en het werken met dit VE-programma is onderdeel van het pedagogisch werkplan. Alle pedagogisch medewerkers worden getraind om met dit programma te werken. De interactie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen staat centraal. Er wordt gebruikgemaakt van een vertelkoffer, een voorleescyclus en themahoeken om spel, interacties en taalontwikkeling te stimuleren.’ Carolina heeft zelf een programma gemaakt voor de maand december met het thema feest zodat ook in deze maand doelgericht gewerkt kan worden.
Alle BSO’s hebben een leeshoek zodat kinderen na school kunnen kiezen om rustig te lezen in een boek of een Donald Duck. Emelin merkte wel dat de keuze van boeken in de leeshoek van groot belang is. ‘Een groot deel van de boeken werd niet gelezen omdat het niet in de belevingswereld van de kinderen lag. Onze keuze van boeken blijkt niet altijd aan te sluiten of is verouderd.’ Emelin is echt gaan kijken met de kinderen welke boeken moesten blijven en wat hen interesseert. ‘Sommige kinderen lezen veel en hopelijk stimuleert dat andere kinderen om ook het leesplezier te ervaren. Het is niet zo dat nu alle kinderen gaan lezen, maar we zijn blij met iedere kind dat we ook kunnen interesseren voor een boek. Niet alle collega’s zijn zelf enthousiaste lezers maar door te laten zien dat het kan dat er kinderen rustig zitten te lezen worden collega’s en ouders ook gestimuleerd en enthousiaster.’
Betrekken jullie ouders bij het lezen?
Carolina: ‘In de nieuwsbrieven leggen we altijd uit welke boekjes we lezen en Puk gaat regelmatig mee uit logeren en krijgt dan ook altijd een boekje mee. Verder doen bijna alle locaties mee tijdens de kinderboekenweek aan een voorleesontbijt, ouders mogen dan komen voorlezen. Kinderen vinden het ook fijn als hun vader of moeder een keer meekomt.
Om collega’s en ouders te stimuleren hebben we als kwaliteitsdoel gesteld dat alle vestigingen dit jaar of volgend jaar een zwerfboekenstation hebben. Kinderen kunnen een boekje meenemen en boeken waar ze thuis op uit gekeken zijn weer mee terug nemen. Op de vestigingen waar het nu staat wordt er gretig gebruik van gemaakt. Je ziet soms dat kinderen een heel dik boek kiezen en dat ouders dan zeggen over een dunner boekje dat dat toch ook heel leuk is.’
Wat kan Heel Rotterdam Leest voor jullie betekenen?
Emelin: ‘Ik ben op 9 november tijdens de bijeenkomst voor de leesambassadeurs echt geïnspireerd, bijvoorbeeld over het aantal initiatieven en ideeën om aan boeken te komen. Wat ik echt heb onthouden is de quote ”ik houd niet van lezen tenzij het een leuk boek is” en dat het belangrijk is om voor ieder kind het juiste boek te vinden om het vlammetje om te gaan lezen aan te wakkeren. Vooral de bibliotheek is belangrijk: naar de bibliotheek gaan om een boek te halen, dat gebeurt nu echt minder dan vroeger. En dat je dus ook voor deze generatie iets kunt doen met e-books of tablets. Dus vooral het uitwisselen van ideeën en initiatieven is een belangrijke taak voor Heel Rotterdam Leest.’
Willen jullie tot slot nog iets kwijt?
Carolina: Lezen is in de kinderopvang een verplicht onderdeel 2x per dag minimaal, dat kan in de BSO natuurlijk niet. Het gaat om leesplezier en dat geldt ook voor de collega’s. Als een (verplicht) boek je niet aanspreekt neem dan een ander boek waar je wel enthousiast over bent en zoek uit hoe je het kunt regelen met een collega. Het voorlezen gaat om het taalmoment en je hoeft een boek niet van kaft tot kaft te lezen, maar je hebt een kapstok om met de kinderen in gesprek te komen. En als het gesprek dan een andere kant op gaat is het ook goed. Bij interactief voorlezen hoort ook dat als kinderen niet geboeid zijn ze mogen weglopen. We hebben een vertelkoffer bij het prentenboek waar leuke voorwerpen in zitten die helpen om de aandacht langer vast te houden en die de geschreven tekst versterken. Bijvoorbeeld in deze sinterklaastijd bij een boek over Sinterklaas dat er een mijter is waarmee kinderen kunnen rondlopen, dan gaat het meer leven. Voor de kinderen is het vaak de eerste keer dat ze in aanraking komen met Sinterklaas. Als je twee of drie jaar bent, heb je geen eerdere herinneringen en zo’n feest is ook nog eens heel erg bepaald door de cultuur thuis.’
Emelin: ‘Ik merk gelukkig dat de keuze aan boeken, daarmee bedoel ik de diversiteit aan onderwerpen en hoofdpersonen, tegenwoordig veel groter is zodat kinderen zich er ook in kunnen herkennen en raakvlakken hebben met hoe je eruit ziet en hoe je dingen beleeft. Praten over boeken wordt daardoor ook makkelijker en een boek kan een houvast zijn om met elkaar in gesprek te gaan over onderwerpen die normaal niet zo gauw aan de orde komen. Kinderen komen ook in aanraking met nieuwe woorden en je gebruikt soms uitdrukkingen die kinderen niet kennen en dan zeggen: ‘Hé juf wat bedoel je daarmee?’. Ook kan door boeken of verhalen die ze horen of lezen de fantasie gestimuleerd worden, het gebeurt soms bij thema’s dat ze hun eigen avontuur vertellen of opschrijven.’
Niet alleen heel Rotterdam leest, maar ook heel KSH leest.
Meer over Kinder Service Hotels de Stelberg
Het kinderdagverblijf, de buitenschoolse opvang en basisschool De Stelberg zijn gevestigd aan de Jacques Dutilhweg in Prinsenland in de Rotterdamse deelgemeente Prins Alexander. Het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang (BSO) zijn onderdeel van Kinder Service Hotels (KSH). Deze organisatie bestaat nu 20 jaar en heeft vestigingen in de driehoek Amsterdam, Rotterdam en Amersfoort, het beleid van KSH is om ouders zoveel mogelijk van dienst te zijn, zo zijn ze onder andere, in ieder geval open van zeven tot zeven. In Rotterdam heeft KSH negen kinderdagverblijven, waarvan acht kinderopvanglocaties worden gecombineerd met buitenschoolse opvang en drie opvanglocaties hebben ook een peuteropvang. Daarnaast zijn er nog vier aparte locaties voor buitenschoolse opvang van KSH in Rotterdam.
Kindcentrum de Stelberg is verdeeld over drie gebouwen en heeft naast kinderopvang ook nog een peuteropvang en de basisschool. De kinderopvang en de basisschool zitten samen in een gebouw en werken goed samen zodat een doorlopende lijn ontstaat en er een warme overdracht is naar groep 1.
Carolina Bakker is sinds 1 juli manager pedagogiek en interne opleidingen bij Kinder Service Hotels, ze was voorheen regiomanager. Carolina verzorgt sinds 2009 interne trainingen voor het VE-programma Ben ik in Beeld en komt op alle locaties om te coachen op de uitvoering, o.a via beeldcoaching.
Emelin Gomes werkt als pedagogisch medewerker bij de BSO De Stelberg. De BSO heeft als speerpunt sport & experience (als voorbeeld van een experience bouwen de kinderen een flipperkast of spelen ‘W ie is de mol’). Verder is Emelin activiteitencoördinator van de locatie en organiseert ze evenementen voor alle kinderen binnen de organisatie en is leesambassadeur voor Heel Rotterdam Leest.
Interview door: Corry de Vries
